Ο Αρραβώνας
Όταν ο νέος πλησίαζε στο τέλος της εφηβείας του, ό­ταν δηλαδή γίνονταν 18-19 ετών, οι γονείς ταυ φρόντι­ζαν να τον αποκαταστή­σουν. Όριζαν λοιπόν τη μέλ­λουσα νύφη τους, που θεωρούσαν ιδανική σύζυγο για το γιο τους.
Σημαντικό ρόλο έπαιζε η παρουσία του προξενητή. Αυτός συνήθης ήταν .πρό­σωπα συγγενικό με την οικογένεια του αγοριού και αρμοδιότητα του ήταν να μεταφέρει το μήνυμα στην οικογένεια του κοριτσιού, η οποία, αν αποδέχονταν το συνοικέσιο, όριζε την ημέρα των αρραβώνων. Ο αρραβώνας γίνονταν πάντα βράδυ και είχε χαρα­κτήρα τελετουργικό. Ο μέλ­λων γαμπρός μαζί με τους συγγενείς του πήγαιναν στο σπίτι της κοπέλας που ε­πρόκειτο να γίνει αρραβω­νιαστικιά του. Εκεί αντάλλασσαν τις βέρες και δώρα (συνήθως είδη ρουχισμού) καθώς και κοσμήματα κάθε είδους Κάποια από τις α­δερφές ή ξαδέρφες του γαμπρού κρατούσε στο κε­φάλι της, που σκέπαζε με μεταξωτό μαντήλι, ένα πα­νέρι ή ταψί μέσα στο οποίο βρίσκονταν τα δώρα που προορίζονταν για τη νύφη και την οικογένεια της. Ανά­μεσα στα δώρα έριχναν σι­τάρι, ρύζι, κουφέτα κ.λ.π. Αφού η νύφη έπαιρνε τα δώρα, με τη σειρά της έδινε τα δικά της δώρα στον αρραβωνιαστικό της και στην οικογένειά του. Τα δώρα τα τοποθετούνταν στο πανέρι και ο καθένας έπαιρνε το δικό του, αφότου επέ­στρεφαν όλοι μαζί στο σπίτι του γαμπρού. Ότι δωρίζονταν το βράδυ των αρραβώ­νων το παρουσίαζαν οι δύο οικογένειες στο σόιτης η καθεμία, απλώνοντας το για μια εβδομάδα στα σπί­τια του νέου και της κοπέ­λας.
Το επίσημο τραπέζι του αρραβώνα γίνονταν διαφο­ρετική μέρα και ήταν αφιε­ρωμένο στο γαμπρό. Σκοπός ήταν να ξεθαρρέψει ο νέος και να νιώσει περισσό­τερο οικεία με τα πεθερικά του. Μαζί με το γαμπρό κα­λεσμένοι στο τραπέζι ήταν οι γονείς και α αδέρφία του, μαζί με τον κουμπάρο.
Ο επίσημος αρραβώνας γίνονταν πάντα στη δεύτερη μέ­ρα του πρώτου Πάσχα .από τον ανεπίσημο αρραβώνα. Ουσιαστικά πρόκειται για ε­πανάληψη της τελετουργίας του "πρώτου" αρραβώνα. Δη­λαδή οι συγγενείς του γαμ­πρού πήγαιναν ξανά στο σπί­τι της αρραβωνιαστικιάς του, αντάλλασσαν δώρα κ.ο.κ Τέλος, τον πρώτο δεκαπε­νταύγουστο μετά τον αρρα­βώνα, η μητέρα του γαμ­πρού μαζί με 3-4 γυναίκες, που συνήθως ήταν αδερφές, συννεφάδες ή κουνιάδες τους πήγαιναν με δώρα στο σπίτι της νύφης. Η τελευ­ταία τις δώριζε και έστελνε δώρα και στον αρραβωνιαστικό της. Αυτά ήταν τα έθιμα του αρραβώνα. Τελείωναν, ίσως εδώ,γιαναπαραχωρήσουντηθέσηΤουςσταΤελετουρ­γίακαιεθιμοτυπικάστοι­χείατουγάμου

Στους Προμάχους, όπως σε κάθε χωριό της Ελλάδας, οι προετοιμασίες του γάμου α­ποκτούσαν χαρακτήρα γιορτινό. Αυτό το θαυμάσιο γεγο­νός έδινε την ευκαιρία στους ανθρώπους να ξεφύγουν από τη ρουτίνα της καθημερινότη­τας και να ζήσουν για μια περί­που εβδομάδα - όσο διαρκού­σε η προετοιμασία - σε διαφο­ρετικούς, ξέφρενους ρυθμούς ζωής.
Από το πρωί, λοιπόν, της Τετάρτης ζυμώνονταν τα τσουρέκια, που μοιράζονταν σαν προσκλήσεις στα σπίτια του χωριού. Το βράδυ της ί­διας ημέρας δύο αγόρια από το σόι του γαμπρού μοίραζαν από δύο τσουρέκια σε κάθε σπίτι λέγοντας: Είστε καλε­σμένοι στο γάμο που θα γίνει την προσεχή Κυριακή. Το ίδιο γίνονταν και από τη μεριά της νύφης. Όταν τέλειωνε το μοί­ρασμα, τα παιδιά επέστρεφαν στο σπίτι του γαμπρού (και της νύφης). Εκεί τους περίμε­νε έτοιμο το βραδινό δείπνο.
Επίσης, την Τετάρτη ο πα­τέρας του γαμπρού πήγαινε στον κουμπάρο και τον κα­λούσε στο γάμο δίνοντας του ένα μεγάλο τσουρέκι. Έπειτα πήγαινε στο σπίτι της νύφης, έδινε κι εκεί άλλο ένα μεγάλο τσουρέκι "υπενθυμίζοντας" της το γάμο της Κυριακής.
Από το μεσημέρι της Παρα­σκευής έφθαναν στο σπίτι του αγοριού οι συγγενείς του. Κα­θένας απ' αυτούς έφερνε μαζί του ένα τενεκέ με σιτάρι ή καλαμπόκι. Αυτά τα άδειαζαν πάνω σ' ένα τραπεζομάντιλο που ήταν στρωμένο στο πά­τωμα του πιο μεγάλου δωμα­τίου. Πάνω στο σιτάρι με το καλαμπόκι τοποθετούσαν και ανακάτευαν σύκα, καρύδια, τζίντζιφα κ.λ.π..
Τότε ο πιο ψηλός από τους συγγενείς, κρατώντας στο κε­φάλι του ένα ψωμί έκανε τον κύκλο γύρω από το σιτάρι τρεις φορές. Ακολουθούσε χορός και τραγούδι. Μπροστά και κρατώντας πάντα το ψωμί, έ­σερνε το χορό κάποιος ή κά­ποια που δεν είχε ακόμα παντρευτεί ή ένα μικρό παιδί Όσο κρατούσε ο χορός, ci χορευ­τές παίρνανε από το σωρό με το σιτάρι σύκα, καρύδια κ.λπ..
Αφότου τέλειωναν οι χοροί, τα αδέρφια και τα ξαδέρφια του γαμπρού άλεθαν το σιτάρι που οι συγγενείς είχαν φέρει. Με το αλεσμένο στάρι φτιάχνονταν πλιγούρι, που προ­σφέρονταν την ημέρα του γά­μου σαν πρώτο πιάτο πριν από το κυρίως φαγητό.
Οι ίδιες διαδικασίες γίνο­νταν και στο σπίτι της νύφης.
Το πρωί του Σαββάτου οι συγγενείς φέρνανε ξύλα για να μαγειρευτεί το φαγητό.
Το γαμήλιο γλέντι άρχιζε το απόγευμα. Με τους μουσικούς πήγαιναν και έπαιρναν τον κου­μπάρο από το σπίτι του. Αφού αυτός έφθανε στο σπίτι του γαμπρού, το γλέντι συνεχίζο­νταν μέχρι τα μεσάνυχτα. Όταν τελείωνε το βραδινό φα­γοπότι ο κουμπάρος επέστρε­φε στο σπίτι του.

Ή Κυριακή του Γάμου"

Το πρωί της Κυριακής στην αυλή του σπιτιού της νύφης α­πλώνονταν και παρουσιάζονταν η προίκα της.
Μετά τον πρωινό εκκλησια­σμό κάποιοι συγγενείς του γαμ­πρού, με μουσική συνοδεία, πή­γαιναν και έδιναν στη νύφη το νυφικό της φόρεμα. Αυτή με τη σειρά της έδινε τα γαμπριάτικα ρούχα του μέλλοντα συζύγου της. Από εκεί, αφού επέστρε­φαν πίσω, παίρνανε το γαμπρό και πήγαιναν να πάρουν τον κου­μπάρο. Όταν έφταναν στο σπίτι του, ο νέος έπρεπε να φιλήσει το χέρι του για να γίνει δεκτή η πρόσκληση του. Χορευονταν 2-3 χοροί, και όλοι μαζί ξεκινού­σαν για το σπίτι του γαμπρού, για το μεσημεριανό τραπέζι.
Αφού τέλειωνε το φαγοπότι, άρχιζε το ξύρισμα του γαμπρού. Τον ξύριζαν καθισμένο σε μια καρέκλα, ενώ την ίδια στιγμή δύο κοπέλες η μία από τα δεξιά και η άλλη από τα αριστερά -κρατούσαν την πετσέτα που ή­ταν περασμένη στο λαιμό του. Οι υπόλοιπες κοπέλες σχημάτι­ζαν γύρω του έναν κύκλο.
Όταν τέλειωνε το ξύρισμα ό­λα πια ήταν έτοιμα για να ξεκινή­σει η πομπή, που θα πήγαινε να πάρει τη νύφη από το σπίτι της. Επικεφαλής της πομπής ήταν ο γαμπρός, που ήταν ανεβασμέ­νος σ' ένα άσπρο άλογο. Δίπλα του βρίσκονταν και δεύτερο ά­σπρο άλογο, πάνω στο οποίο θα ανέβαινε η μέλλουσα σύζυγος του. Οι άντρες συγγενείς από το σόι του, για να ξεχωρίζουν, καρφίτσωναν στο πέτο ή στα μαλλιά τους κλωστές μεταξιού.
Φτάνοντας στο σπίτι της νύ­φης, έβρισκαν την έξω πόρτα του σπιτιού της κλειστή. Για να ανοί­ξει, έπρεπε ο νέος μαζί με τον κουμπάρο να πληρώσουν τρεις φορές, την πρώτη φορά από τη δεξιά τσέπη, τη δεύτερη φορά από την αριστερή και την τρίτη φορά πάλι από τη δεξιά τσέπη.
Όταν άνοιγε η πόρτα, έπρεπε και πάλι να δώσουν από τρεις φορές χρήματα σ' ένα μικρό αγόρι, το οποίο παίρνοντας τα χρήματα έδινε την άδεια να φορ­τωθεί η προίκα, που πλέον "ανή­κε" στο γαμπρό. Όσο κρατούσε το φόρτωμα της προίκας, οι συγ­γενείς των δύο νέων χόρευαν και τραγουδούσαν όλοι μαζί.
Κάποτε η νύφη έβγαινε στο μπαλκόνι συνοδευόμενη από τις αδερφές της ή τις ξαδέρφες της. Ενώ οι μουσικοί έπαιζαν αργόρϋθμα μουσικά κομμάτια, η νύφη. μπροστά στο πλήθος έκανε αργά-αργά τρεις μετά­νοιες, τρεις φορές το σταυρό της και πάλι τρεις μετάνοιες. Στη συνέχεια η μητέρα της, που στέκονταν πίσω της, της έδινε ένα ψωμί. Η νέα το τοποθετού­σε στο κεφάλι της και το έσπανε σε δύο κομμάτια.. Αν το κομμάτι στο δεξί της χέρι ήταν το μεγα­λύτερο, η κοπέλα έδινε την αγά­πη της στο νέο σπιτικό της. Αν όμως ήταν το κομμάτι που κρα­τούσε στο αριστερό της χέρι, τότε έφευγε "αφήνοντας την καρδιά της" στο πατρικό της σπίτι.
Μετά απ' αυτά κατέβαινε στην αυλή του σπιτιού της. Εκεί οι γονείς και τα αδέρφια της χό­ρευαν μαζί της 2-3 χορούς, για τελευταία φορά, πριν αποχωρι­στεί την οικογένεια της.
Όταν οι μελλόνυμφοι ξεκινού­σαν για την εκκλησία, η μητέρα . "σταύρωνε" από πίσω την κόρη της τρεις φορές με τρία κλαδιά από ρόδο. Τα κλαδιά αυτά τα πετούσε μαζί με ρύζι μπροστά από τους δύο νέους, για να "ρι­ζώσουν" και να είναι ρόδινη η καινούρια τους ζωή.
Μετά το μυστήριο του γάμου στην εκκλησία του χωριού, οι νεόνυμφοι κατευθύνονταν στο νέο τους σπίτι, εκεί που θα περ­νούσαν μαζί την υπόλοιπη ζωή τους. Στο σπίτι αυτό, που όχι λίγες φορές ήταν το πατρικό σπίτι του γαμπρού, η πεθερά περίμενε τη νύφη της. Η τελευ­ταία, όταν έφτανε εκεί, έκανε τρεις φορές τον κύκλο του σπι­τιού, συνοδευόμενη από δύο κο­πέλες που είχαν συγγένεια με το γαμπρό. Στη συνέχεια η πε­θερά της της έδινε να πιει κρασί. Η νύφη το έφερνε γύρω-γύρω από το κεφάλι της και έπινε. Αυτό γίνονταν τρεις φορές. Η πεθερά έπαιρνε το μπουκάλι και το πετούσε στα κεραμίδια του σπιτιού. Έπειτα πρόσφερεσεέ­ναδίσκο ρύζι. Η νύφη γέμιζε τα χέρια της και το πετούσε σταυ­ρωτά (μία φορά μπροστά, μία φορά πίσω και τέλος άνοιγε πλά­για τα χέρια της και το πετούσε ταυτόχρονα δεξιά και αριστε­ρά). Το πέταγμα του ρυζιού γί­νονταν τρεις φορές: και συμβό­λιζε την επιθυμία της να "ριζώ­σει" στο νέο σπίτι της. Αμέσως μετά η πεθερά κερνούσε γλυκό τη γυναίκα του γιου της, για να είναι πάντα γλυκομίλητη.
Όταν τέλειωναν οι παραπάνω διαδικασίες, από τη σκάλα του σπιτιού κατέβαινε ο πατέρας του γαμπρού. Η νύφη τότε του έδινε δώρο μία πετσέτα. Ο πεθερός της την έπαιρνε στο χέρι του, ενώ την άλλη άκρητης την κρατούσε η νύφη. Γυρισμένος μπρο­στά οδηγούσε τη νύφη μέσα στο σπίτι, όταν ξαφνικά διαπί­στωνε ότι αυτή άφησε την πε­τσέτα και δεν τον ακολουθούσε. Το "άφημα" της πετσέτας γίνο­νταν δύο φορές και μόνο την τρίτη φορά η νύφη ανέβαινε στο σπίτι.
Μετά το κέρασμα από το σόι του γαμπρού, με τη συνοδεία των μουσικών πηγαίνουν όλοι μαζί στο πατρικό σπίτι της κοπέ­λας για να πάρουν τους δικούς της συγγενείς και να συνεχί­σουν μαζί το γλέντι.
Το μεσημέρι της επόμενης μέ­ρας (τη Δευτέρα) οι συγγενείς της νύφης πήγαιναν στο σπιτικό των νεόνυμφων και τους πρό­σφεραν κάθε είδους λιχουδιές. Οι τελευταίοι, ετοίμαζαν μαζί το τραπέζι ειδικά γι' αυτούς τους συγγενείς τους.
Την Τρίτη δύο άντρες, συγγε­νείς του γαμπρού, πήγαιναν στους γονείς της κοπέλας τα σημάδια της αγνότητας της. Αυ­τά δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά ούζο με ζάχαρη σ' ένα μπουκά­λι, στο στόμιο του οποίου υπήρ­χε ένα γαρύφαλλο. Μάλιστα στο δρόμο κερνούσαν τους περαστικούς.
Το απόγευμα της Τετάρτης οι αδερφές της νύφης την έπαιρναν από το σπίτι και πήγαιναν στη βρύση του χωριού για να γεμίσουν νερό. Εκεί, Τοποθετού­σαν στο δεξί της πόδι ένα νόμι­σμα που το έριχνε στο νερό. Το ίδιο νόμισμα η κοπέλα το έριχνε δύο φορές στο νερό και μόνο την τρίτη φορά το άφηνε οριστι­κά μέσα.
Το βράδυ της Παρασκευής οι νεόνυμφοι ήταν καλεσμένοι για δείπνο στο σπίτι "της κοπέλας, όπου και περνούσαν τη νύχτα.
Τα γαμήλια έθιμα έκλειναν με το τραπέζι που παρέθετε στους νέους ο κουμπάρος, λίγες μέ­ρες μετά το γάμο.

Copyright © 2006 Promahi.gr
Web Designer: Alexandros Tsampouris, Giorgos Tsampouris 
E-mail: tsampouris@yahoo.gr